مجله فرهنگی تبلیغی سفیر هدایت

پاسخ اجمالی:

«تابوت» در لغت به صندوق ساخته شده از چوب گفته می شود و اختصاص به مردگان ندارد. در روایات آمده صندوق عهد، صندوقی بود که مادر موسی، او را در آن گذاشت و به دریا افکند. وقتی آن را از آب گرفتند تا مدتها در دستگاه فرعون نگهداری می شد و بعدها به دست بنى اسرائیل افتاد و به آن تبرک مى جستند. این صندوق با گذاشتن الواح مقدس، زره و چیزهای دیگر در آن توسط موسی(ع) و سپردن به وصىّ خود یوشع بن نون مقدس تر شد. بنی اسرائیل آن را در جنگ ها می بردند تا پیروز میدان شوند؛ اما بعدها به دست دشمنان افتاد.

پاسخ تفصیلی:

«تابوت» در لغت به معنى صندوقى است که از چوب مى سازند و اینکه مى بینیم به صندوق نقل و انتقال جنازه ها تابوت مى گویند، به همین مناسبت است، اما باید توجه داشت که معنى اصلى تابوت اختصاص به مردگان ندارد، بلکه هرگونه صندوق چوبى را شامل مى شود.
درباره اینکه تابوت بنى اسرائیل و به عبارت دیگر «صندوق عهد» چه بوده و به دست چه کسى ساخته شد و محتویات آن را چه چیز تشکیل مى داد؟ در روایات و تفاسیر ما و همچنین در کتب «عهد قدیم» (تورات) سخن بسیار است. از همه روشنتر چیزى است که در احادیث اهل بیت(علیهم السلام) و گفته هاى بعضى از مفسران، مانند ابن عباس آمده است و آن اینکه «تابوت» همان صندوقى بود که مادر موسى(علیهما السّلام) او را در آن گذاشت و به دریا افکند و هنگامى که بوسیله عمّال فرعون از دریا گرفته شد و موسى(علیه السّلام) را از آن بیرون آوردند، همچنان در دستگاه فرعون نگاهدارى مى شد و سپس به دست بنى اسرائیل افتاد. بنى اسرائیل این صندوق خاطره انگیز را محترم مى شمردند و به آن تبرک مى جستند.
موسى(علیه السّلام) در واپسین روزهاى عمر خود، الواح مقدس را _ که احکام خدا بر آن نوشته بود _ به ضمیمه زره خود و یادگارهاى دیگرى در آن نهاد و به وصىّ خویش «یوشع بن نون» سپرد و به این ترتیب اهمیت این صندوق در نزد بنى اسرائیل بیشتر شد، و لذا در جنگ هائى که میان آنان و دشمنان واقع مى شد، آن را با خود مى بردند و اثر روانى و معنوى خاصى در آنها مى گذارده و لذا گفته اند: تا زمانى که این صندوق خاطره انگیز با آن محتویات مقدس در میانشان بود، با سربلندى زندگى مى کردند، ولى تدریجاً مبانى دینى آنها ضعیف شد و دشمنان بر آنها چیره شدند و آن صندوق را از آنها گرفتند؛ اما «اشموئیل» طبق اشاره قرآن(1) به آنها وعده داد که بزودى صندوق عهد به عنوان یک نشانه بر صدق گفتار او به آنها باز خواهد گشت.(2)،(3)

پی نوشت:

(1). سوره بقره، آیه 248.

(2). تفسیر نمونه، مکارم شیرازى، ناصر، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1374 شمسی، چاپ: اول، ج ‏2، ص 240، (1 - تابوت یا صندوق عهد چه بود؟).

(3). گردآوری از کتاب: اخلاق اسلامى در نهج البلاغه، مکارم شیرازى، ناصر، تهیه و تنظیم: اکبر خادم الذاکرین‏، نسل جوان‏، قم‏، 1385 شمسی، چاپ: اول، ج 1، ص 386.