مجله فرهنگی تبلیغی سفیر هدایت

"جن" چنان‏که از مفهوم لغوی این کلمه برمی‏آید، موجودی ناپیداست که قرآن کریم مشخصات زیادی را برای او ذکر کرده است؛ از جمله: موجودی است که از شعله‏های آتش آفریده شده و این بدان معنا نیست که واقعا مانند آتش شعله داشته باشد؛ بلکه سرشت اولیه او از آتش بوده، مانند انسان که از خاک خلق شده؛ یعنی خلقت اولیّه‏اش از خاک بوده است. جن‏ها به طور طبیعی و عادی دیده نمی‏شوند. اما گاهی در قالب‏های خاصی ظاهر می‏شوند، چنان‏که در داستان حضرت سلیمان ـ علی نبینا و آله و علیه‏السلام ـ آمده است: "و من الجن من یعمل بین یدیه باذن ربه ... یعملون له ما یشاء من محـریب و تمـثیل و جفان کالجواب؛ (سبا 12 و 13) و گروهی از جن پیش روی او به اذن پروردگارش کار می‏کردند ... آنها هرچه سلیمان می‏خواست، برایش درست می‏کردند: معبدها، تمثالها و ظروف بزرگ غذا تهیه می‏کردند." دانشمندان علوم طبیعی می‏گویند: موجوداتی را که انسان با حواس خود می‏تواند درک کند، در برابر موجوداتی که با حواس قابل درک نیستند ناچیزند. تا این اواخر که موجودات زنده ذره‏بینی کشف نشده بود، کسی باور نمی‏کرد در یک قطره آب، یا یک قطره خون، هزاران موجود زنده باشد؛ موجوداتی که انسان، قدرت دیدن آنها را ندارد. دانشمندان همچنین می‏گویند: چشم ما رنگ‏های محدودی را می‏بیند و گوش ما امواج صوتی محدودی را می‏شنود. رنگ‏ها و صداهایی که با چشم و گوش ما قابل درک نیست بسیار بیش از موارد قابل درک است؛ بنابراین، هیچ دلیلی بر انحصار موجودات مادّی به آنچه ما می‏بینیم وجود ندارد و جای تعجب هم نیست که موجودی مانند جن و ... از دید ظاهری و چشم انسان پنهان باشد. آنچه قرآن کریم درباره جن فرموده، این است که آنها از آتش خلق شده، دارای تکلیف و مسؤولیت هستند گروهی مؤمن صالح و گروهی کافر (جن، 11) دارای حشر و نشر و معاد (جن /15) و قدرت ارتباط با برخی از انسان‏ها (جن/6) دارای قدرت زیاد (نمل /39) و قادر بر انجام برخی کارهایند (سبا/ 12 و 13) و خلقت آنها قبل از خلقت انسان بوده است. (حجر /27) و ... عوام مردم، خرافات زیادی درباره این موجود ساخته‏اند که با عقل و منطق سازگاری ندارد؛ از جمله اینکه آنها را با اشکال غریب و عجیب و وحشتناک و موجوداتی دُم‏دار و سم‏دار، موذی و پرآزار، کینه‏توز و بدرفتار می‏توان دید که ممکن است از ریختن یک ظرف آب داغ در یک نقطه، خانه‏هایی را به آتش کشند! و یا اینکه از فلز می‏ترسند! و یا اینکه اگر سوزنی به آنها آویزان کنی، دیگر قادر به محو شدن ازچشم انسان نیستند! و موهومات دیگری از این قبیل؛ در حالی که این خرافات، هیچ کدام در آیات قرآن و روایات اسلامی نیامده است.1 ============================= 1. ر. ک: تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج 25، ص 154-157، انتشارات دارالکتب الاسلامیه ـ تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، رحمه‏الله، ج 20، ص 42-50، مؤسسه الاعلمی، بیروت.