در اسلام جهاد، بر دو نوع است؛ یکی «جهاد دفاعی» و دیگری «جهاد ابتدایی» جهاد ابتدایی، جهادی است که در زمان حضور معصوم علیه‏السلامو به دستور ایشان مسلمانان به سوی کافران رفته و موانع غیر منطقی آزادی اندیشه را به وسیله جنگ از میان بر می‏دارند. و این هیچ منافاتی با آیه فوق ندارد. زیرا: اولین و اساسی‏ترین حق انسان‏ها، حق حیات سالم است که از آزادی فطرت پاک انسانی سر چشمه می‏گیرد. فطرتی خدایی که تبدیل‏ناپذیر است. (روم، 30) سران ستم و سردمداران کافر کشورهای غیر مسلمان، این حق را از مردم سلب نموده، با شیوه‏های گوناگون و تبلیغات نادرستِ خود بر ضد حق، اجازه و فرصت تفکر و اندیشه صحیح را به آنان نمی‏دهند و با فتنه و آشوب در برابر ارشاد و تبلیغ اسلام نمی‏گذارند چراغ هدایت دین که خواسته فطرت همه انسان هاست، به محدوده کشور شرک و کفر برسد و این کاری است که همه دشمنان بی منطق انبیاء علیهم‏السلام در طول تاریخ بشر انجام داده‏اند و در این حال است که فرمان «وَقَـاتِلُوهُمْ حَتَّی لاَ تَکُونَ فِتْنَةٌ» (انفال، 39) برای از میان برداشتن فتنه و آشوب، صادر می‏شود تا به دنبال آن و پس از رفع موانع سردمداران کفر، فطرت اسیر شده مردم آن دیار آزاد شود و سخن منطقی دین به صورت «بلاغ مبین» به آنان عرضه گردد تا خود مردم بتوانند چهره واقعی حق را بیابند و آزادانه آن را اختیار کنند «فَمَن شَآءَ فَلْیُؤْمِن وَ مَن شَآءَ فَلْیَکْفُرْ؛ (کهف، 29) بنابراین، جنگ و جهاد ابتدایی، برای تحمیل دین بر مردم نیست؛ بلکه ستیزی با سران بی منطق کشورهای بی‏دین و با فتنه‏گری و تبلیغات فریبنده و بی‏اساس آنان است و نه تنها برای تحمیل عقیده نیست؛ بلکه موافق آزادی عقیده و برای مهیا سازی آن است.1 در پایان شایسته ذکر است که ظاهراً در دوران حکومت پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و حضرت علی علیه‏السلام تمام جهادها برای دفاع یا برگشت حقوق تضییع شده مسلمانان بوده است. و غالباً پس از رسیدن خبر مبنی بر توطئه کشوری یا فرقه‏ای آماده جنگ و حمله می‏شدند. +======================= 1. ر.ک: ولایت فقیه ولایت فقاهت و عدالت، آیت اللّه‏ جوادی آملی، ص 35، نشر اسراء / تفسیر المیزان، علامه طباطبایی ،ج 2، ص 89 - 99، جامعه مدرسین / جهاد، شهید مطهری.