پرسش: منش و اخلاق امام حسین علیه السلام در خانواده اش چگونه بوده است؟ پاسخ: امام معصوم و الگوی ما است؛ احادیث زیادی درباره حقوق و اخلاق در خانواده از ائمه به ما رسیده است؛ همه امامان نور واحد هستند و آنچه را درباره ارتباط با همسر و فرزند می گفتند در سیره عملی جرا می کردند؛ حضرت رباب همسر امام حسین در غم فراق و سوگ شوهر اشعاری بیان می کرد؛ این ابیات از خانمی که سال ها در کنار امام می زیسته، نشانگر فضائل و منش ها امام در برخورد با فرزند و مردم و فقرا است؛ در اینجا فقط به ابعادی از منش امام که در یک بیت از این اشعار متجلی است اشاره می شود و سایر منش ها و فضائل باید در مجالی دیگر از سخنان مردم، سخنان و اشعار و سیره عملی امام، احادیث، اشعار همسرشان حضرت رباب کشف و استنباط شود. قد کنتَ لی جبلاً صَعبا اَلُوذُبه................... و کنت تَصْحَبنا بالرَحم و الدین: تو همچون کوه سختی بودی که به تو پناه می بردم؛ پیوسته با شفقت و رحمت و رعایت قوانین دین با ما همنشینی می کردی. تحلیل روان روان شناختی شعر الف) اقتدار مهربانانه: مرد به دلیل قدرت زیاد عضلانی و مدیریت اجرایی و اقتصادی باید سرپرست مقتدر خانه باشد؛ مردانی که نرمش روحی و جسمی زنانه دارند یا بسیار خشک و مستبد هستند سیستم خانواده را در اتوبان زندگی به دره بی وفایی، خیانت، تباهی فرزندان، اختلاف و انحراف و طلاق عاطفی و جدایی می کشانند؛ در سینمای بیت بالا می توان جلوه هایی از سرپرستی مقتدارانه و مهربانانه و امنیت بخش را به تماشا نشست؛ رباب شیفتة این اقتدار و صلابت قهرمانانه و مهربانانه است از اشعار امام حسین نیز کشف می شود که رابطه عاشقانه آن ها دو سویه است. چه خوش بی مهربانی هر دو سر بی یک سر مهربانی در سر بی اگر رباب دل شوریده ای داشت دل شوهر از او شوریده تر بی آری! امام نیز شیفتة صورت و سیرت و سجایای همسرش رباب بود؛ هاله و شعاع این عشق الهی و ایثارگرانه و رشددهنده بر سر خویشان و قبیله رباب نیز سایه افکنده بود؛ وقتی در دنیای واقعی و مجازی پای امتحان وسط آید سیه رو می شود هر که در او غش باشد؛ بسیاری از زوج ها ادعای شیفتگی و عشق نسبت به هم دارند ولی تنش ها نشان می دهند که سکه عشق آن ها تقلبی و بیمارگونه و خودخواهانه و همراه حرص و خودشیفتگی و حسد است؛ آن ها حاضر نیست برای آرامش و رشد همدیگر، به والدین هم احترام بگذارند یا از ته دل آن ها را هم دوست داشته باشند و نسبت به لغزش های آن ها چشم پوشی کنند. ب) دین داری عمیق و درون سو: وقتی با ائمه درباره ازدواج مشورت می شد تشویق می کردند که با فرد دیندار، اخلاقی و خویشتندار ازدواج کنید؛ چنین فردی در سختی و ناراحتی بی انصاف و فحاش نیست و دست بزن ندارد؛ حضرت رباب سالیان متمادی همسر و همسر امام حسین بوده است؛ از بیت بالای ایشان کشف می شود که در کنار فضلیت مهربانی و شفقت مستمر، سبک زندگی امام در حوزه خانواده، دینی بوده است. طبق گزارش همسر ایشان که از خلوت و جلوت امام باخبر بوده دین داری امام تظاهر و ابزاری برای رسیدن به هدف نبوده بلکه واقعی و ذاتی بوده است؛ آلپورت روانشناس مشهور چنین دینداری را که فواید فردی (جسمی و روانی) و خانوادگی و اجتماعی زیادی دارد، درون سو می نامند. ج) رحیم و مشفق: وقتی عواطف به شخص نیازمندِ مراقبت و نگهداری متمرکز شود تا نیازهایش را رفع کند، برخورد رحیمانه است؛ از بیت بالا و اشعار امام حسین نسبت به همسرشان به دست می آید که رابطه رفتاری و گفتاری زن و شوهری آنها بر اساس دو رکن عاطفی مثبت است: «مودت» و «رحمت»؛ یعنی همان چیزی بوده که قرآن ترسیم کرده است؛ از آیه 21 سوره روم می فهمیم که فرمول حفظ نظام خانواده عبارت است از: دوستی عاقلانه + گذشت مهربانانه = حفظ نظام خانواده در مصرع دوم طبق قواعد زبان عرب، مهربانی و همنشینی امام با اعضای خانواده «مستمر» بوده است؛ در خانواده ای که والدین هماهنگ باشند و شفقت و مهربانی در گفتار و رفتارشان به طور مستمر موج زند زمینه مساعدی برای شکل گیری «دلبستگی ایمن» در فرزندان است. همان گونه که اعضای ما ممکن است فلج شوند عواطف مثبت ما نیز ممکن است علیل شوند؛ مردی که جرأت ابراز عشق به همسر را ندارد از نظر عاطفی علیل و مفلوج است؛ پیامبر فرمودند وقتی مردی به همسرش بگوید قلبا دوستت دارم، هرگز از یادش زوده نمی شود. اگر امروزه در دنیای واقعی و سایبری می بینیم مردانی با رابطه فرازناشویی همسرشان زخم عاطفی عمیق خورده اند بعید ندانیم که دودی است که خود به خاطر علیل بودن عاطفی و عدم ابراز گفتاری به چشمشان رفته است؛ بله! از نظر روان شناختی معمولا برای مرد ابراز گفتاری علاقه سخت است؛ ولی وقتی جنس مکملی را با ازدواج برمی گزیند باید سوخت و خرج این پیوند را به طور مستمر هم برساند؛ از سویی دیگر، زنان نیز با ازدواج باید سوخت جنسی شوهر را با تمکین موقع نیاز برسانند تا ماشین زناشویی وسط بیابان زندگی آن ها را جا نگذارد.
نویسنده : محمد حسین قدیری نوکابادی
